امکان ورق زدن دیجیتالی آثار مکتوب موزه ملی قرآن مهیا می‌شود
تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۷۱۳۴۴۳
حجت‌الاسلام امیر لهراسبی، مدیر موزه ملی قرآن، در گفت‌وگو با ایکنا؛ در پاسخ به این پرسش که آیا با ورود به موزه ملی قرآن روند کتابت قرآن در قرون مختلف را می‌توانیم مشاهده کنیم؟ گفت: موزه ملی قرآن آثاری از قرن پنجم هجری تا دوران قاجار را نگهداری می‌کند و سیر کتابت قرآن و ارادت ایرانیان به صاحت کلام‌الله وحی را به صورت سلسله‌وار به نمایش گذاشته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در واکنش به این پرسش که آیا موزه ملی قرآن می‌تواند تمام آثار نفیس قرآنی کشور را جمع‌آوری کند؟ گفت: موزه ملی قرآن دارای سه سیلاب مقدس است. اولین سیلاب موزه است که محلی برای حفظ و نگهداری و معرفی آثار و کانونی به مثابه یک کانون فرهنگی است که باید محلی برای آموزش و ایجاد انگیزه پژوهش در مردم باشد.
نمی‌توانیم تمام آثار نفیس خطی قرآن را گردآوری کنیم
حجت‌الاسلام لهراسبی ادامه داد: ملی بودن سیلاب دوم موزه ملی قرآن و به این معنی است که این موزه باید فعالیت کشوری داشته باشد. سومین سیلاب مقدس آن قرآن کریم است. اما علی رغم این سه سیلاب، نمی‌توانیم به سمتی برویم که تمام آثار نفیس خطی قرآن کریم را در این موزه گردآوری کنیم.
وی در تشریح این مسئله که چرا نمی‌توان قرآن‌های مطرح خطی ایران را در یک موزه گردآوری کرد؟ گفت: بسیاری از قرآن‌های خطی که در سایر مجموعه‌ها و موزه‌ها نگهداری می‌شوند، هویت این مجموعه‌ها هستند، مثل قرآن‌های موجود در موزه ملک یا آستان قدس رضوی و ... که اگر این قرآن‌ها را از این مجموعه‌ها بگیریم هویت این مجموعه‌ها کم رنگ خواهد شد. از سوی دیگر بسیاری از قرآن‌ها موقوفه هستند و نمی‌توان آنها را از وقفیت یک مجموعه درآورد، مثل کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی و گلپایگانی. البته اگر مسئولان نظام به این جمع‌بندی برسند که باید یک تجمیع وجود داشته باشد این اتفاق می‌افتد.
مدیر موزه ملی قرآن تصریح کرد: ما به دنبال این هستیم که همین آثاری که در موزه ملی قرآن است را به خوبی معرفی کنیم و نشان دهیم که ایرانیان نگاه و توجه جدی به کتابت قرآن داشته‌اند.
تلاش برای نمایش دیجیتالی قرآن‌های کشور در یک مجموعه موزه‌ای
وی در پاسخ به این سؤال که آیا به فکر تجمیع دیجیتالی قرآن‌های ایران در موزه ملی قرآن هستید؟ گفت: یکی از مشکلاتی که در کشور وجود دارد انجام اقدامات هم عرض است. برای اینکه از این رخداد جلوگیری کنیم به بررسی اقدامات سایر مجموعه‌ها پرداختیم و متوجه شدیم آستان قدس رضوی در حال اسکن قرآن‌های خطی ایران است و نیازی نیست ما دوباره این کار را انجام دهیم، بلکه از ظرفیت آستان قدس استفاده می‌کنیم. در سایر کشورهای اسلامی هم اسکن نسخ ایرانی در حال انجام است و ما با آنها ارتباط داریم، در موزه ملی قرآن هم قرآن‌ها اسکن می‌شوند.
حجت‌الاسلام لهراسبی اعلام کرد: پس از فراهم شدن زیر ساخت لازم می‌توانیم بسیاری از آثار را به صورت دیجیتال در اختیار مردم قرار دهیم.
هبه سه نسخه خطی قرآن به موزه ملی قرآن
وی در خصوص نحوه افزایش آثار موجود در موزه ملی قرآن گفت: سال گذشته طرحی اجرا شد که براساس آن افرادی که قرآن نفیس دارند کتاب‌های خود را به صورت «هبه» در اختیار موزه قرار دهند و آثار به نام خودشان در موزه نگهداری شود که سه نسخه از همین طریق به موزه اهدا شد. صاحبان این آثار وقتی از موزه بازدید کردند به این نتیجه رسیدند که شرایط نگهداری کتاب نفیس آنها در موزه بهتر است.
لهراسبی در خصوص اینکه آیا موزه ملی قرآن می‌تواند قرآن‌هایی که مردم قصد فروش آنها را دارند را بخرد؟ گفت: سازمان میراث فرهنگی، هیئتی به نام هیئت خرید آثار دارد. خرید و فروش نسخه‌های خطی در داخل ایران مشکل قانونی ندارد و اگر برخی افراد به صورت قانونی دارای آثار فرهنگی ـ تاریخی هستند می‌توانند آثار خود را خرید و فروش کنند. چند اثر هم به موزه ملی قرآن آمد و کارشناسی شد اما قیمت‌گذاری‌ها متفاوت بود و منجر به خرید آثار از صاحبان آن نشد.
وی در خصوص خروج قرآن‌های نفیس خطی از ایران گفت: خروج آثار از کشور جرم است و سایر نهادها مسئول ممانعت از خروج این آثار از کشور هستند اما وقتی مجموعه‌ها و موزه‌های خارج از ایران را می‌بینیم متوجه می‌شویم که آثار ایرانی به عنوان هویتی ثالث در این مجموعه‌ها نگهداری می‌شوند اما آمار دقیقی در خصوص نحوه و میزان خروج قرآن‌های خطی از کشور نداریم.
مدیر موزه ملی قرآن در پاسخ به این پرسش که آیا نبود بودجه موجب می‌شود قرآن نفیسی که برای فروش به موزه آورده شده است، خریداری نشود و مردم قرآن‌های خود را به مجموعه‌داران حاشیه خلیج فارس بفروشند؟ گفت: براساس دستوری که رئیس جمهور داده‌اند متولی اصلی نسخ خطی کتابخانه ملی ایران است و این کتابخانه برای خرید آثار بودجه دارد. سازمان میراث فرهنگی نیز صرفاً آثاری که جنبه موزه‌ای داشته باشند را خریدای می‌کند یعنی هر نسخه خطی که به ما ارائه می‌شود را خریداری یا نگهداری نمی‌کنیم.
وی ادامه داد: از سوی دیگر کسانی که در هیئت کارشناسی هستند، آن دسته از آثار موزه‌ای را قیمت‌گذاری می‌کنند که در موزه‌های سازمان میراث فرهنگی وجود نداشته باشد، اگر نگاه کلی در کشور داشته باشیم دستور مستقیم رئیس جمهور این است که نسخ خطی خریداری شود و کتابخانه ملی هم این کار را انجام می‌دهد.
لهراسبی در خصوص مشکلات کنونی موزه ملی قرآن، گفت: مشکلات موزه ملی قرآن بسیار زیاد است اما از مهمترین موارد آن است که به سمتی برویم که استقبال و انگیزه مردم برای بازدید از این مجموعه نفیس بیشتر شود. مجموعه موزه ملی قرآن در محیطی واقع شده که نیازمند اعمال تدابیر امنیتی است و همین مسئله در سالهای گذشته مشکلاتی را برای بازدید مردم ایجاد می‌کرد اما با نشست‌هایی که با مسئولان حفاظتی منطقه داشتیم این مشکلات برطرف شده و اکنون مردم آسوده‌تر می‌توانند از این موزه بازدید کنند؛ امیدواریم علاقه مردم به بازدید از این موزه بیشتر شود.
امکان ورق زدن دیجیتالی قرآن‌های موزه ملی قرآن
لهراسبی در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های به روز جهانی برای نمایش آثار موزه ملی قرآن نیز چنین گفت: پیشنهاد این طرح به سازمان میراث فرهنگی داده شده است اما نیازمند زیرساخت‌هایی هستیم که در حال شکل‌گیری است. استفاده از ابزار مدیا نیز در حال انجام است؛ به عنوان نمونه بحث D3 مجموعه محقق و اسکنر کتاب تهیه شده است. براساس این طرح تمامی صفحات کتاب‌ها و آثار موجود اسکن می‌شود تا بازدیدکنندگان به صورت مجازی امکان ورق زدن آثار را داشته باشند.
وی در خصوص تعامل با موزه‌های قرآنی سایر کشورهای جهان، گفت: برای برگزاری نمایشگاه‌های متقابل لازم است که بستر تخصصی و نیروی انسانی فراهم شود. در ماه رمضان امسال یک نمایشگاه متقابل با موزه ملی ایران برگزار کردیم. برپایی چنین نمایشگاه‌های متقابل و امامت دادن آثار به همدیگر موجب می‌شود به ضعف‌ها و قوت‌های خود پی ببریم. فعلاً در حال همکاری با مجموعه‌های داخلی هستیم و امیدواریم در آینده با مجموعه‌های خارج از کشور نیز تعامل داشته باشیم.
نگهداری قرآن پنج متری با خط غبار در موزه ملی قرآن
حجت‌الاسلام لهراسبی در خصوص نفیس‌ترین آثر موجود در موزه ملی قرآن، گفت: اکثر آثاری که در موزه ملی قرآن نگهداری می‌شود، آثار موزه‌ای و نفیس هستند، اما یکی از مهمترین آثار موجود در این موزه قرآنی به شکل طومار به طول پنج متر به خط غبار است که در بین آیات اسامی ائمه(ع) و برخی از صحابه نوشته شده است. دیوانی داریم شامل چهار دیوان در یک مجلد که متعلق به دوره تیموری است و تصاویر مینیاتوری داخل آن کار شده، همچنین قرآنی متعلق به دوره تیموری و تک برگ‌ها و حزب‌هایی که مربوط به قرن پنجم و به خط کوفی ایرانی کتابت شده در موزه نگهداری می‌شود.
وی در ادامه از کمرنگ بودن تعامل بین نهادهای قرآنی سخن گفت و اظهار کرد: بارها اعلام کرده‌ایم که موزه ملی قرآن آمادگی همکاری با مجموعه‌هایی که در زمینه چاپ نسخه‌های قرآنی در حال فعالیت هستند را دارد. این تعامل در گذشته برقرار و یکی از خروجی‌های آن چاپ نسخه خطی قرآن «آقاجان پرتو اصفهانی» توسط سازمان میراث فرهنگی شد. در آینده هم نشستی با ناشران قرآن در موزه ملی قرآن برگزار می‌کنیم تا از ظرفیت این ناشران در معرفی قرآن‌های موجود استفاده کنیم.
حجت‌الاسلام لهراسبی در پاسخ به این سؤال که آیا شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن که به ایران می‌آیند از موزه ملی قرآن دیدن می‌کنند؟ گفت: بسیار محدود؛ اما با مسئول قرآنی سازمان اوقاف جلسه داشتیم و از آنها خواستیم همانطور که در موزه‌ها و مجموعه‌های خارجی که نسخ قرآنی نگهداری می‌شود و قرائت دائم قرآن وجود دارد، محلی نیز برای قرائت قاریان در موزه میلی قرآن ایجاد کنند تا از قاریان مختلف برای قرائت زنده در موزه قرآن دعوت کنیم. تعاملی نیز در حال برقراری است تا از متسابقانی که به ایران می‌آیند برای بازدید از موزه ملی قرآن دعوت به عمل بیاوریم تا هم در این مکان قرائت داشته باشند و هم از مجموعه دیدن کنند.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
کلیدواژه: خبرگزاری قرآن ایکنا اجتماعی جامعه موزه ملی قرآن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۷۱۳۴۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نوبت مرگ کوره‌های قاجاری رسیده است؟
برخی از مالکان ۱۱ کوره باقیمانده از ۸۰ کوره هافمان در جورقان در حال تخریب این آثار هستند تا استفاده متفاوت‌تر و پول‌سازتری از این کوره‌ها کنند.
به گزارش هم‌میهن، جنس خاک و شیب زمین از مهمترین ویژگی‌هایی بود که این منطقه را مستعد شکل‌گیری بیشترین تعداد کوره‌های آجرپزی هوفمان در ایران کرد. اما به‌مرور و با پیشرفت تکنولوژی و ورود برق به شهرها، نیرو‌های مکانیکی جایگزین نیرو‌های مکشی شدند و کار با کوره‌ها برای مردم دیگر چندان به‌صرفه نبود تا جایی که در دهه ۷۰ نه‌فقط به این دلیل، بلکه به‌واسطه آسیب‌های زیادی که به محیط‌زیست منطقه هم وارد کرده بودند، برای توقف فعالیت این کوره‌ها مزید بر علت شد.
هرچند این کوره‌ها در شهر‌هایی مانند بیرجند، میانه، قم، خرم‌آباد و حتی تهران امروزی هم ساخته شدند و هنوز هم تعدادی از آنها به‌صورت پراکنده در نقاط مختلف کشور به چشم می‌خورد، اما اهمیت کوره‌های جورقان علاوه بر مجموعه‌بودن آنها، موقعیت قرارگیری‌شان در منطقه مهمی است که از دوره ساسانی موردتوجه بوده و شکارگاه بهرام‌گور است.
حالا برخی از مالکان ۱۱ کوره باقیمانده از آن ۸۰ کوره هافمان در جورقان، چشم‌شان به دنبال زمین باقیمانده از ارث پدری است تا اثر ملی‌شده شهرشان و بنا‌هایی که می‌تواند با مالکیت آنها به هویت شهر تبدیل شوند را تخریب کنند و احتمالاً می‌خواهند استفاده متفاوت‌تری از زمینی کنند که حالا هر روز قیمت‌اش بالاتر می‌رود.
جورقانی‌ها که چند سالی است اولین جمعه اردیبهشت‌ماه هر سال را به نام شهرشان سند زده‌اند و تلاش می‌کنند در آن روز با برگزاری جشن‌هایی بین مردم شهر تاریخ، هویت و زمین آباء و اجدادی‌شان را به جوانان و دیگر شهرها معرفی کنند، امسال با لودری مقابل یکی از کوره‌های هافمان مواجه شدند که در حال ریختن آجر‌های کوره برای تخریب بود؛ آن‌هم از پایین‌ترین نقطه.
به بهانه حفاظت از محیطزیستحسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان نخستین کسی است که کوره در حال تخریب را به چشم دید و حالا می‌گوید: «براساس طرحی که توسط استاندار در دولت قبلی اعلام شد، قرار بود ۲۰ هکتار از اراضی زمین‌های جورقان که کوره‌ها نیز در آن قرار می‌گرفتند را تملک کرده و طبق طرحی که از چند سال گذشته توسط «صاحب محمدیان منصور» یکی از اساتید معماری دانشگاه بوعلی همدان در دست بررسی است، با هویت‌بخشی به این کوره‌ها، طرح اجرایی و منطقه به‌عنوان ورودی استان همدان تعریف و معرفی شود، اما اکنون به‌جای آن اقدامات، این کوره‌ها در وضعیت بدی قرار گرفته‌اند و احتمال تخریب‌شان وجود دارد.»
او با اشاره به ارتفاع حدود ۵۵ متری میل‌های کوره‌های آجرپزی هوفمان در این منطقه، توضیح می‌دهد: «چیزی که ما به چشم دیدیم تخریب آجر‌های کوره از پایین‌ترین نقطه بود، آجر‌های دور تا دور بدنه ساختمان کوره را با لودر ریخته بودند و لودر در حال کار بود که با شهردار جورقان به منطقه رسیده و این وضعیت را دیدیم.»
او با تاکید بر اینکه اگر در حالت طبیعی هم مالک این کوره اجازه تخریب جداره را داشت، قدم اشتباهی برداشته بود، می‌گوید: «وقتی یک ساختمان یا حتی مناره ۵۰ متری را از زیر تخریب کنید، قطعاً یک فاجعه رخ می‌دهد، چون کننده‌ی کار «بر شاخ بن نشسته و بن می‌برد» این یعنی فاجعه‌ای که در صورت ریزش کوره می‌تواند جان صد‌ها نفر را بگیرد و حتی روی ساختمان‌های دیگر بیفتد.»
به اعتقاد زندی، مالکان کوره‌ها به‌دلیل بالا رفتن قیمت زمین در این منطقه، تمایل دارند از ملک خود استفاده‌ای درآمدزا داشته باشند و به‌همین‌دلیل هم تصمیم به تخریب این آثار تاریخی می‌گیرند، آثار صنعتی و تاریخی مهمی که حدود دو دهه گذشته به‌عنوان یک مجموعه از «کوره‌های هافمان» در فهرست آثار ملی کشور هم به ثبت رسیده‌اند.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به مازوت‌سوزی در زمان فعالیت کوره‌ها تا اواسط دهه ۷۰، می‌گوید: «ازیک‌سو برای جلوگیری از آلودگی زیاد محیط‌زیست منطقه، به‌مرور فعالیت کوره‌ها متوقف شدند و ازسوی‌دیگر از حدود یک‌دهه بعد، سازمان صنعت، معدن و تجارت مجوز فعالیت کارخانه‌های سنگ‌شکن، ماسه‌شویی و تولید بتن را در این منطقه صادر کرد، این کار نه‌تن‌ها باعث تخریب تدریجی محیط‌زیست، پوشش گیاهی و جانوری این نقطه شد، بلکه ازسوی‌دیگر با فعالیت این دست از کارگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی آن هم درست کنار آثار تاریخی ریسک تخریب این دست از آثار تاریخی که حالا ویژگی میراث صنعتی بودن هم دارند را بالاتر می‌برند.»
زندی موقعیت شهر جورقان را به‌واسطه نه‌فقط مجموعه کوره‌های آجرپزی‌اش، بلکه به‌دلیل قرارگیری چند اثر تاریخی دیگر در کنار این مجموعه بسیار مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «جورقان معرب شده «گوراوان» است، کلمه‌ای که از داستان‌ها و افسانه‌های عامیانه مردم منطقه تا امروز سینه‌به‌سینه شنیده شده است.»
به گفته او، قدیمی‌های منطقه روستای جورقان این منطقه را منتسب به شکارگاه بهرام گور می‌دانستند و به‌همین‌دلیل آن را گوراوان می‌نامیدند.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به اینکه شهر جورقان از نظر تاریخی ارزش‌های زیادی دارد، ادامه می‌دهد: «به نظر می‌رسد میراث فرهنگی به آنها توجه چندانی ندارد، چون علاوه بر مجموعه ۱۱ کوره هوفمان، در این منطقه یک کوره آجرپزی قدیمی‌تر که به روس‌ها منتسب است، یک‌پل به‌نام «سه چشمه» که فقط یک‌دریچه از آن باقی مانده و هفت‌رشته قنات تاریخی که هنوز در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده، همچنین یک‌محوطه تاریخی که به‌طور مداوم توسط حفاران غیرمجاز در حال تخریب است، وجود دارد که هیچ توجهی به آنها نمی‌شود و می‌توان گفت میراث فرهنگی نسبت به آنها منفعل است.»
داود احمدی، شهردار جورقان، اما درباره مجموعه کوره‌های جورقان توضیحات دیگری می‌دهد. او می‌گوید: «در اولین جمعه اردیبهشت‌ماه که طبق رسم هرساله توسط مدیریت شهری به‌نام «روز جورقان» نامگذاری شده و جشنی برگزار می‌شود، در زمان بازدید از منطقه کوره‌های تاریخی، متوجه تخریب تدریجی این کوره شدیم که با اطلاع به متولیان مربوطه از ادامه کار جلوگیری شد. در همین راستا جلسه‌ای با حضور میراث فرهنگی و مالکان کوره برگزار و به آنها اعلام شد که سریعاً وضعیت کوره تخریب‌شده را به حالت اولیه خود برگردانند؛ بنابراین طبق تفاهم انجام‌شده، قرار است در روزهای آینده این اقدام با حضور کارشناسان میراث فرهنگی صورت گیرد.»
او با اشاره به اینکه «میل‌های کوره جورقان» از نظر جغرافیایی در محدوده مدیریت شهری این شهر قرار ندارند، می‌گوید: «به‌عنوان یک‌بومی شهر جورقان همه تلاش خود را برای نجات این آثار تاریخی به‌کار می‌برم، تاکنون نیز در برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، تلاش کرده‌ایم تا میل‌های کوره‌ای، هویت شهر باشند و با نورپردازی آنها در مناسبت‌های ملی و مذهبی و متصاعدشدن رنگ‌هایی از دودکش‌ها که به آثار تاریخی و محیط‌زیست آسیبی وارد نمی‌کنند، نگاه‌ها را برای احیاء و حفاظت از این آثار بهتر کنیم، به‌همین‌دلیل هم از چندماه گذشته درحال پیگیری و صحبت با مالکان برای کاربری‌های متفاوت و فرهنگی در این کوره‌ها هستیم.»
شهردار شهر جورقان با اشاره به بررسی‌ها و پژوهش‌هایی که یکی از اساتید و دانشجویان گروه معماری دانشگاه بوعلی همدان روی کوره‌ها انجام داده‌اند و تلاش برای رسیدن به کاربری‌های مناسب این کوره‌ها دارند، ادامه می‌دهد: «به‌عنوان مدیریت شهری موظف به روشن‌کردن وضعیت بنا‌های تاریخی شهری هستیم، دراین‌زمینه نیز باید مالکان را در فرآیند این طراحی‌ها قرار دهیم.»
او معتقد است: «اگر مالکان احساس کنند کوره‌ها قابل استفاده نیستند یا ثبت‌ملی آن باعث تغییر و پایین‌آمدن قیمت ملک‌شان می‌شود یا حتی حریم میراثی باعث کاهش استفاده از ملک‌شان است، باید برای احیای این کوره‌ها برنامه‌ریزی کنیم و نشان دهیم که ثبت‌ملی کوره‌ها می‌تواند برایشان یک امتیاز باشد و مالکان بتوانند با دادن تسهیلاتی مناسب از فضا‌های خود به‌عنوان مراکز بومگردی، خدماتی و گردشگری درآمدزا استفاده کنند.»
احمدی ادامه می‌دهد: «با وجود همه این اتفاقات باید این واقعیت را بپذیریم که در زمان فعال‌بودن کوره‌ها، اگر مالکان‌شان در قید حیات هم نبودند، شریک یا وارثان این بنا‌های درآمدزا اجازه تعطیلی کوره‌ها را نمی‌دادند و اقتصادشان همچنان فعال بود، اما با تعطیل‌شدن کامل کوره‌ها این ساختمان‌ها نیز از «حیز انتفاع» خارج شدند و به‌مرور مالکان و وارثان‌شان که معمولاً تعدادشان هم به‌مرور بیشتر می‌شود، نسبت به وضعیت آنها بی‌تفاوت‌تر شدند، حالا این شرایط باعث به وجود آمدن فرآیند‌های حقوقی پیچیده‌تری برای رسیدگی به وضعیت این کوره‌ها شده است و در مرحله نخست باید رضایت همه مالکان و وارثان ۱۱ کوره را جلب کنیم تا بتوانیم به‌مرور آنها را احیاء و باز زنده‌سازی کنیم.»
بااین‌همه، اما او به تبدیل کاربری دو کوره به گلخانه یا زمین کشاورزی در طول چندسال گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «دست‌کم این کاربری‌ها باعث از بین رفتن آشفتگی بصری و محیطی شده و تا حدودی این ساختمان‌ها را از تخریب کامل یا تبدیل‌شدن به زباله‌دانی نجات داده‌اند؛ وضعیتی که امروزه به یکی از مهمترین چالش‌های این منطقه تبدیل شده است.»
شهردار شهر جورقان همچنین به مرمت یکی دیگر از آثار تاریخی این شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: «حمام تاریخی این شهر در یکی از مناطق شهر که حدود ۲۵ سال قبل تعطیل شد و ۱۰ سال بعد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، تا همین یکی، دو سال قبل کاملاً از یاد رفته بود، اما با طراحی و باز زنده‌سازی این بنای تاریخی، در تلاشیم آن را تا حدودی به کاربری اولیه خود یعنی یک مرکز آب‌درمانی تبدیل کنیم.»
قرار بود کوره‌ها نماد ورودی شهر شوندصاحب محمدیان‌منصور، محقق و مدیر گروه معماری دانشگاه بوعلی سینا که همراه دانشجویانش کار مطالعه و بررسی کوره‌های آجرپزی شهر جورقان را برعهده دارند، هم درباره وضعیت این کوره‌ها توضیح می‌دهد. این استاد دانشگاه با اشاره به زمان ساخت کوره‌های هافمان در این منطقه از استان همدان می‌گوید: «با گسترش ساخت کوره‌های آجرپزی در ایران از دوره قاجار، باتوجه به موقعیت آب، خاک و زمین مناسب در جورقان امروزی، ساخت این کوره‌ها در شمال شهر همدان هم گسترش یافت.»
او با بیان اینکه به کوره‌های «هافمان» یا «هوفمن» آتش رونده می‌گویند و از نظر عملکرد و تکنولوژی یک گام از کوره‌های روسی بالاتر است، ادامه می‌دهد: «ویژگی جالب این کوره‌ها علاوه بر دودکش بلند ۵۰ متری آن و قطر سه‌متری در قسمت بالاتر که عملکرد دودکش دارد و قطر پنج‌متری در پایین بدنه، تعداد اتاق‌هایی است که به‌شکل لوبیا در پایین کوره‌ها و روی زمین ساخته می‌شدند، حدود ۲۰ اتاق پایین بدنه و در پلان بیضی‌شکل ساخته می‌شد و یک خط را تشکیل می‌داد، اتاق‌ها از یکدیگر جدا بوده و با تقسیم‌بندی آنها در مجموعه‌های سه اتاقی، داخل آنها خشت چیده می‌شد، در ادامه دهانه را گِل می‌گرفتند، آتش را در نقاط مخصوصی می‌گذاشتند تا به‌صورت یکسان به سه اتاق حرارت دهد و در ادامه سراغ مجموعه اتاق‌های بعدی می‌رفتند و به‌ترتیب در کل سال این فرآیند انجام می‌شد.»
این پژوهشگر با اشاره به خاصیت فیزیکی کوره‌ها که مکش دود را انجام می‌دادند و به‌عنوان نقطه تهویه هوا استفاده می‌شدند، اضافه می‌کند: «فعالیت این کوره‌ها باتوجه به آسیبی که برای محیط‌زیست از نظر خاک و هوا داشتند، در اواسط دهه ۷۰ متوقف می‌شود.»
محمدیان‌منصور با بیان اینکه امروز مالکان کوره‌ها، این ساختمان‌ها را یک عنصر مزاحم در درآمدزایی خود می‌دانند، می‌گوید: «در چندسال گذشته با بررسی‌های انجام‌شده، طرحی برای این منطقه تهیه شد تا باتوجه به ویژگی‌های تاریخی فوق‌العاده خاص آن، کوره‌ها به‌عنوان یک مجتمع توریستی در ورودی شهر همدان تجهیز و به‌عنوان نماد ورودی شهر معرفی شوند.»
او ادامه می‌دهد: «اگر دستگاه‌های متولی دولتی بتوانند به مالکان این بنا‌های تاریخی مهم کمک کنند، این میراث قاجار‌ها و حتی پهلوی، یک نشان مهم از میراث صنعتی همدان را می‌توانند ارائه دهند، آن هم در منطقه‌ای که به‌واسطه ویژگی‌های جغرافیایی و افسانه‌ای مطرح‌شده درباره آن می‌تواند گردشگران زیادی را به سمت خود جلب کند.»
او با اشاره به اینکه حتی یکی از کوره‌ها دو مجموعه اتاق یعنی حدود ۴۰ اتاق دارد، می‌گوید: «اگر در زمان امروزی بخواهیم یکی از این کوره‌ها را از نو بسازیم نیاز به اعتباری میلیاردی خواهیم داشت، پس چرا وقتی چنین سرمایه‌ای در اختیار داریم، از آن به‌درستی استفاده نکنیم؟»
کوره‌ها باید نورپردازی شونداین پژوهشگر، به کاربری‌هایی که کشورهای دیگر از این میراث صنعتی دارند، اشاره می‌کند: «یک‌کوره دوره هافمان در انگلیس امروزه به موزه میراث صنعتی تبدیل شده و در نمونه دیگر در استرالیا یکی از این کوره‌ها را به اقامتگاهی توریستی تبدیل کرده‌اند، چیزی که ما امروز در سراسر کشور نمونه‌های زیادی از آن داریم، اما نه‌تن‌ها بخشی از آنها تخریب شده‌اند بلکه بقیه نیز به حال خود رها شده‌اند.» به گفته او، کوره‌ها در دو طرف جاده تهران به همدان قرار گرفته‌اند، از فاصله ۵۰ متری تا ۵۰۰ متری جاده و با فاصله ساخته شده‌اند که چهار کوره نزدیک به جاده و بقیه در فاصله‌های ۳۰۰ تا ۴۰۰ متری با یکدیگر هستند.»
این مدرس دانشگاه با اشاره به حجم ورودی مسافران به غرب کشور به‌خصوص در زمان پیک سفر مانند نوروز و روزهای منتهی به اربعین می‌گوید: «مسیر حجم زیادی از مسافرانی که به‌سمت غرب کشور می‌روند، از جاده منتهی به جورقان است، جایی که ارائه خدمات گردشگری مناسب گاهی می‌تواند مسافران را به داخل شهر هم بکشاند، ایجاد مراکزی که خدمات گردشگری و تفریحی ارائه دهند، از اقامتی گرفته تا تجاری و موزه نه‌تن‌ها می‌تواند به درآمدزایی در شهر منجر شود، بلکه مهاجرت معکوس را هم به ارمغان می‌آورد.»
او ادامه می‌دهد: «همه این مسائل تاریخی و جغرافیایی نشان می‌دهد، منطقه استعداد زیادی برای جذب گردشگر دارد، فقط کافی است در گام اول کوره‌ها به‌خصوص برای شب، نورپردازی شوند و در مراحل بعدی سرمایه‌گذاری وارد کار شوند تا بتوانند کاربری مناسبی به این کوره‌ها بدهند.»
او با اشاره به تاسیس گلخانه توسط مالکان دو کوره از این مجموعه کوره‌ها در گذشته، می‌گوید: «مالکان کوره‌ها در برزخ قرار گرفته‌اند، آنها نمی‌دانند با ملک خود باید چه کنند؟ این شرایط می‌طلبد تا فعالان اقتصادی و فرهنگی، جامعه دانشگاهی، میراث فرهنگی و حتی شهرداری در احیای این کوره‌ها آغاز یک فعالیت اقتصادی به‌صرفه در آنها تلاش کنند.»
محمدیان‌منصور، همچنین به ایجاد برکه‌های مصنوعی متفاوت در نزدیکی کوره‌ها اشاره می‌کند که به‌دلیل فعالیت کارخانه‌های ماسه‌شویی شکل گرفته‌اند: «به‌دلیل بالا آمدن سطح آب‌های زیرزمینی و برداشت خاک از منطقه، این برکه‌ها ایجاد شده‌اند و حتی گاهی در طول سال به زیستگاه پرندگان مهاجر تبدیل می‌شوند؛ اتفاقی که خود آن می‌تواند به جاذبه‌های گردشگری منطقه کمک کند.»
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟